Hubert Dethier

Geboren: 21 juli 1933

Gedane studies

• Atheneum Vilvoorde en hoger middelbaar normaalonderwijs
• Université Libre de Bruxelles:
• 1957 Licenciaat Germanistiek
• 1958 Geünificeerde ULB – VUB studies wijsbegeerte:
• 1962 Licenciaat in de wijsbegeerte "De Kritiek van de Religie bij Pomponazzi, Spinoza en Fontenelle" (promotor prof. Leopold Flam)
• 1964/67 Medewerker 'Centro per la Storia della tradizione aristotelica nel Veneto' van de Universiteit van Padua
• 1967 Doctor in de wijsbegeerte "Pietro Pomponazzi, de Vrije Geest van de Dubbele Waarheid"
• 1968 Navorser N.F.W.O., assistent bij Prof. François Masai aan de ULB voor de cursus 'Middeleeuwse wijsbegeerte' en bij Prof. Leopold Flam voor de cursus 'Filosofie van de Geschiedenis'
• 1969 Docent aan de VUB voor de cursussen 'Geschiedenis van de middeleeuwse filosofie', 'Verklaring van middeleeuwse filosofische teksten';
• Wetenschappelijk hoofdmedewerker aan de Universiteit van Amsterdam voor de cursussen 'Marxistische esthetica' en 'Structuralisme', later (vanaf 1985) 'Franse filosofie'. (In 1994 ontslag wegens overbelasting en gezondheidsredenen)
• 1973 Gewoon hoogleraar VUB; leeropdracht inmiddels uitgebreid met cursus 'Geschiedenis der Godsdiensten' en 'Filosofie en Kritiek van de Religie' en in de afdeling Communicatiewetenschap met de cursussen 'Semiotiiek, teksttheorie en inhoudsanalyse', 'Inleiding tot de communicatiesystemen: Kunst' en 'Geschiedenis en Problematiek van de Film'. (Dethier legde zich vooral toe op de studie van de marxistische film en de contemporaine Franse filosofie.)
• 1975/1990 Voorzitter van het Centrum voor marxistische studies, verbonden aan het Onderzoeksinstituut van het Algemeen Belgisch Vakverbond.
• 1985 Vast medewerker aan:
• de Maimonides centra van de Universiteit van Cordoba (Jesus Pelaez del Rosal)
• de Hebreeuwse Universiteit van Jerusalem (Fred Rosner, M.D. en Samuel S. Kottek, M.D.
• het Centrum voor de Studie van het Joodse denken (Lenn E. Goodman, Universiteit van Hawaii te Manoa) en voor Studies in Neoplatonisme (R.Baine Harris)
• 1997 Prijs Vrijzinnig Humanisme
• 1998 Toetreding tot emeritaat, blijft verbonden aan VUB voor de cursussen 'Geschiedenis en Problematiek van de Film' en 'Filmtheorie'
• 1998 Mede-vakverantwoordelijke bij de Faculteit voor Vergelijkende Godsdienstwetenschappen FVG - Wilrijk-Antwerpen
• 2000-2001 Titularis van de Sarton-leerstoel aan de RUG voor de geschiedenis en filosofie van de Wetenschappen
• 2006 Toekenning van de Special Apollo Film Festival Award in Victoria Wes (Zuid-Afrika) voor bijdragen tot de studie en bekendmaking van Zuid-Afrikaanse en Afrikaanse film

Werken

Uit de omvangrijke lijst hierna enkele van de werken van Dethier vanuit zijn belangstelling voor het statuut van religie en levensbeschouwelijke problemen:

• 1973-1976:
• "Het probleem van geloof en weten in de middeleeuwse wijsbegeerte: het traktaat "De Aeternitate Mundi"van Boëthius van Dacië, Universitaire Publicaties, Brussel, 170 pp., 1973
• "Geschiedenis van de wijsbegeerte van de Middeleeuwen" (l), 230 pp. Universitaire Publicaties, Brussel, 1973
• "Geschiedenis der Godsdiensten" (1), 142 pp., Universitaire Publicaties, Brussel, 1973
• "Geschiedenis der Godsdiensten" (II), 170 pp. Universitaire Publicaties, Brussel, 1975
• "Geschiedenis van de wijsbegeerte van de Middeleeuwen" (1/2), 90 pp. Universitaire Publicaties, Brussel, 1975
• "Filosofie en kritiek van de religie", 264 pp. Universitaire Publicaties, 1976
• 1977-1984:
• Summa averroïstica I -Het averroïstisch-nominalistisch front en de leer van de dubbele waarheid, VUB, Centrum voor de Studie van de Verlichting, 1977;
• Summa averroïstica II/I -De opkomst van de burgerlijke geest, ibidem 1979;
• Summa averroïstica II/II -Coelum philosophorum. Kenmerken en dominanten van de renaissancefilosofie, ibidem 1979;
• Summa averroïstica II/III -De school van Padua. Pomponazzi, Cardanus, Cremonini, ibidem 1981;
• Summa averroïstica IIIDe kritiek van de religie bij Spinoza en Fontenelle, ibidem 1981;
• "Pomponazzi, de vrije geest van de Dubbele Waarheid", dl 1, 400 pp. Universitaire Publicaties, VUB, 1983;
• "De grote stromingen in de wijsbegeerte tot heden", I en II, 136 pp./162 pp. Universitaire Publicaties, Brussel, 1983;
• "Masonic Praxis and the Hermetic Tradition from Bruno to Shaftesbury", inThe Masonic Paradigm. Emancipation-Initiation, Tijdschrift voor de Studie van de Verlichting en van het Vrije Denken, VUB, p. 223-252, 1984.
• 1985-1993:
• "Geschiedenis der Godsdiensten" (II) en (III), 270 pp./ 310 pp., Universitaire Publicaties, Brussel, 1985;
• Secten aan de driesprong van geïnstitutionaliseerde godsdienst, mystieke ervaring en mysterie-religie, in De Verlichte Leegte. Semi-religieuze bewegingen onder de loep, ed. Walter Vermander, Studiekring Vrij Onderzoek, VUB, pp. 9-38, 1985.
• "Woord Vooraf. Vergoddelijking en onttovering van de natuur", inJohan Baptist van Helmon (1597-1644)door Hubert Dethier, Ivan Hermans en Sylvette Sué, Centrum voor de Studie van de Verlichting en het Vrije Denken, VUB, Dossier 3, pp. 1-35, 1985
• "Het esthetisch heilige", inDe Bevrijding van de moderne beweging, een dialoog met de modernen, Sun, Nijmegem, pp. 115-128, 1988.
• "The modern religion of art", inCultural Hermeneutics of Modern Art. Essays in honour of Jan Aler, Ed. Rodopi, Amsterdam-Atlanta GA, pp. 119-134, 1989.
• "Geschiedenis der Godsdiensten (IV): De Islam", 167 pp., Universitaire Publicaties, Brussel, 1991
• "Some remarks on the Political Philosophy of Maimonides and Al-Farabi with regard to their Conception of Astral determinism and in the Light of German idealism", inProceedings of el I Congreso Internacional sobre la Vida y Obra de Maimonides, 850 Aniversaria del Nacimiento de Maimonides 1135 - Cordoba, Facultad de Filosofia y Letras, Universitad de Cordoba (Espana), 21 pp. 1991.
• "L'esprit de la Réforme Universelle", inTijdschrift voor de Studie van de Verlichting en van het Vrije Denken, jg. 18, 1990-1992), pp.263-298.
• "Het Gezicht en het Raadsel. Profielen van Plato tot Derrida. Grote Stromingen in de Wijsbegeerte van de oudheid tot heden, 573 pp., VUBPRESS, Brussel, 1993;
• Onderzoek naar de vraagstelling van Maimonides staat centraal in lezingen, voordrachten en artikels en gastcolleges in het buitenland: Cordoba 1985; Bombay-Madras, 1986; Hawaii-Manoa, 1987; Jeruzalem, 1990.
• 1986-1990: Samenwerking met het Bhaktivedanta Instituut Bombay in verband met gnosis-onderzoek, de relatie tussen godsdienst en wetenschap en de oosterse renaissance in Duitsland, met name de bijdragen van Hegel en Schopenhauer.

Bijdragen in buitenlandse tijdschriften

• "The Cosmology of Maimonides and His Critique of the Inconsistencies and the Insufficiency of the Aristotelian Physics" inMoses Maimonides, Physician, Scientist, and Philosopher, edited by Fred Rosner, M.D. and Samuel S. Kottek, Jason Aronson, Inc. Northvale, New Jersey, London, 1993;
• "Love and Intellect in Leone Ebreo: The Joys and Pains of Human Passion" inNeoplatonism and Jewish Thought, ed. By Lenn E. Goodman, State University of New York, Press, 1992;
• "Maimonides and German Idealism" inOf Scholars, Savants and their Texts, Studies in Philosophy and Religious Thought, Essays in Honor of Arthur Hyman, ed. by Rutt Link-Solinges, Peter Lang, New York, Paris, etc. 1989;
• 1993-2006
  Lang verblijf in Zuid-Afrika - studie van vooral pluralisme en ontzuiling, multiculturalisme zonder taboes, etc. - permanente samenwerking met het Human Sciences Research Council van Pretoria, de Universiteit van Zuid-Afrika (Unisa), de Universiteit van Pretoria en die van Stellenbosch. Toenemende belangstelling voor film en voor organisatie van colloquia over film aan de VUB en RUG. Intense samenwerking met kunstenaars en kunstgroepen met als centrale focus 'culturele antropologie' en 'vergelijkend godsdienstonderzoek'. Vorming van een werkgroep voor religie en comparatieve filosofie onder impuls van Marc Campine.

Verschillende buitenlandse studiereizen, lezingen en voordrachtenreeksen, talloze artikels

• "The intellectual Love of God in Leone Ebreo", in Fons Elders (ed.)Humanism toward the Third Millennium II, VUBPRESS, Brussel, pp.49-66, 1996.
• "Georg Wilhelm Friedrich Hegel and the East", inEast and West in Aesthetics, Grazia Marchiano (ed.), pp. 169-196. Instituti Editoriale e Poligrafici Internazionali, Pisa-Roma, 1997.
• "Thomas Müntzer and Thomas More or the Pursuit of the Millenium: Theological Legitimations and Utopian Dynamics", inReconstructing the Past, Proceedings of a Colloquium on History and Legitimisation organised by the Charles V 2000 Committee, 24-27 February 1999, Belgium, Ed. By Jan Denolf and Barbara Simons, Carl De Keyzer/Magnum, 2000.
• "Omtrent fundamentalisme", UVV, Info Brussel,Dossier Fundamentalisme, 19e Jg., nr.1, jan-feb 2002, pp.25-31.
• "Averroës Ibn Rushd, (1126-1198) and Averroism on Social Sustainability: making a case for a responsible science", inSartonia, vol.15, Sarton Chair Lectures, pp.9-58, 2002.
• "Averroës' Dialectic of Enlightenment. Some Difficulties in the Concept of Reason", inSartonia, vol. 15, Sarton Chair Lectures, pp. 59-93, 2002.
• "Tragisch levens- en wereldgevoel. Alain Fienkelkraut's Ondergang van het Denken als achterliggende filosofie in het werk van Robert Vandereycken", inRobert Vander Eyckendoor Luc Clerinx en Hubert Dethier, Uitgave in eigen beheer, Robert Vandereycken, Monerikstraat, 104, 3511 Hasselt, pp. 14-24, 2003.
• "Humanistische religiositeit en atheïstische spiritualiteit: gestalten en tendenties", inActa Comparanda XIV, Faculty for comparative Study of Religions, Antwerpen, pp. 5-32, 2003.
• "Science as Salvation - Nature as Eros" inVisions of Nature. Studies on the Theory of Gaia and Culture in Ancient and Modern Times, Fons Elders, editor, VUB, Brussels, University Press, pp.73-85, 2004.
• "Ontsluitend boek over maçonnieke gedachten en inleving. Omtrent de maçonnieke trilogie van Paul Schrevers, (juli 2004), Remos, 2005, p.1-46.
• "Een geschiedenis van verzet. Katharen, Tempeliers, e.a." (deel 1, 2, 3, 4) inAktief- Masereelfonds, nrs 1, 2, 3, 4, 2006.